Cuma Günü Yapılması Gerekenler

Ve Cuma Günü Hakkındaki Emir Nehy Ve Tavsiyeler

Bu Çalışma Müellif Adı Zikredilmeden Derlendiği İçin Herhangi Bir Müellif İsimi Yazmadı

Mütercimin Mukaddimesi

Cuma gününün fazileti, cuma gününde yapılabilecek nafile ibadetler, Cuma günü hakkında bazı zayıf ve uydurma eserler, Cuma günü ibadet adı altında yaygın olarak yapılan bid’adler veya Cuma namazı, namazın fazileti, kılınış şekli, hutbenin sıfatı, Cuma günü okunan ezanın sıfatı, Cuma namazından sonra zuhri ahir namazı var mı yok mu? Meslesi, Daru’l İslam veya Daru’l Küfürde Cuma namazı kılınır mı kılınmaz mı? Tartışmaları ve daha bir çok meselenin tafsilatı hakkında İslam ümmeti asırlardır eserler yazmış[1] ve hutbeler irad etmişlerdir. Zikredilen meseleler hem Kur’an’ın hem hadislerin hem de müstakil eserlerin konu edindiği meselelerdir.

Tercemesini yapmış olduğum çalışmaya gelince; bu çalışma bir nevi malumun ilanı olan, meşhur meselelerden sadece bir kaçını konu edinen küçük hacimli bir çalışma idi. Bu çalışmada hadislerin tahricleri yapılmadan nakledilmişti. Ben bu çalışmayı terceme ederken, hadislerin tahricini de yaparak tamamladım. Bu küçük çalışmanın önce nefsime sonra okuyuculara faideler sağlaması ümid ederim.

Rabbimden bu çalışmayı sadak-ı cariye olarak kabul buyurmasını niyaz ederim.

25.01.2021

CİHAN ELMAS

BURSA

أولًا- الغسل والتطيب

Yıkanmak Ve Koku Sürmek

عن سلمان الفارسي رضي الله عنه قال: قال النبي صلى الله عليه وسلم:: « لا يغتسل رجل يوم الجمعة، ويتطهر ما استطاع من طهر، ويدهن من دهنه، أو يمس من طيب بيته، ثم يخرج فلا يفرق بين اثنين، ثم يصلي ما كتب له، ثم ينصت إذا تكلم الإمام، إلا غفر له ما بينه وبين الجمعة الأخرى» رواه البخاري .

Selman-ı Farisi (r.a)’den dedi ki: Rasulullah (s.a.v) buyurdu ki : “ Bir kişi Cuma günü yıkanır, temizlenebildiği kadar temizlenir ve yağından yağlanır ya da evinde ki kokudan sürünür, sonra çıkar yan yana oturan iki kişinin arasını ayırmadan kendisine takdir edildiği kadar namaz kılar ve daha sonra imam söze başlayınca susarsa, şüphesiz ki iki Cuma arasında işlediği günahları bağışlanır”[2]

استخدام السّواك

Misvak Kullanmak

عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه قال: أشهد على رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «الغسل يوم الجمعة واجب على كل محتلم، وأن يستن، وأن يمس طيبا إن وجد» رواه البخاري

Ebu Said el-Hudri (r.a) dedi ki : “Rasulullah’ın şöyle dediğine şahitlik ediyorum. İhtilam (baliğ olan) olan her kişinin üzerine Cuma günü gusletmesi vaciptir ve imkân bulursa dişlerini misvaklaması, eğer bulursa hoş koku sürünmek vacibdir” [3]

Cuma Gününde Mescide Erken Gitmek

عن أبي هريرة رضي الله عنه: أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «من اغتسل يوم الجمعة غسل الجنابة ثم راح، فكأنما قرب بدنة، ومن راح في الساعة الثانية، فكأنما قرب بقرة، ومن راح في الساعة الثالثة، فكأنما قرب كبشا أقرن، ومن راح في الساعة الرابعة، فكأنما قرب دجاجة، ومن راح في الساعة الخامسة، فكأنما قرب بيضة، فإذا خرج الإمام حضرت الملائكة يستمعون الذكر»

Ebu Hureyre (r.a)’den, Rasulullah (s.a.v) den şöyle dedi:

“Cuma günü cünüplükten dolayı gusledip ilk vakitte Cuma namazına gelenler sanki deve kurban etmiş gibi, ikinci vakitte gelenler sığır kurban etmiş gibi, üçüncü vakitte gelenler ise bir koç kurban etmiş gibi, dördüncü vakitte gelenler ise bir tavuk tasadduk etmiş gibi, beşinci vakitte gelenler ise bir yumurta hediye eden kimsenin sevabı gibi sevap kazanırlar. İmam, hutbeye çıkınca meleklerde gelip zikri/ hutbeyi dinlerler.”[4]

رابعًا- المشي لها على الأقدام

Mescide Yürüyerek Gitmek

عن أوس بن أوس الثقفي سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول: «من غسل يوم الجمعة واغتسل، ثم بكر وابتكر، ومشى ولم يركب، ودنا من الإمام فاستمع ولم يلغ كان له بكل خطوة عمل سنة أجر صيامها وقيامها» رواه أبوداود والنسائي وصححه الألباني.

قال الإمام النووي: ” يستحب لقاصد الجمعة أن يمشي وأن لا يركب في شيء من طريقه إلا لعذر كمرض ونحوه”.

Evs ibn Evs es-Sekafi dedi ki: Rasulullah (s.a.v)’dan şöyle işittim: “Kim, Cuma günü yıkar (bedenini) ve guslederse ve erkenden bir bineğe binmeden yürüyerek mescide gelirse, imama yakın olur ve bir şeyle meşgul olmadan hutbeyi dinlerse, her adım için bir sene ibadet etmiş gibi sevap kazanır.”[5]

İmam Nevevi (rhm) dedi ki: Cuma namazına giden kişi için hastalık ve benzeri bir özür olması müstesna, bir bineğe binmeden, yürüyerek gitmesi müstehaptır.”

خامسًا: الإنصات للخطبة

Hutbe Esnasında Susmak

عن أبي هريرة رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: ” إذا قلت لصاحبك يوم الجمعة: أنصت، والإمام يخطب، فقد لغوت ” رواه البخاري ومسلم

“Ebu Hureyre (r.a) dedi ki : Nebi (s.a.v) şöyle buyurdu : Cuma günü imam hutbe verirken kişinin arkadaşına “sus” demiş olsa bile boş konuşmuştur.”[6]

سادسًا: صلاة ركعتي تحية المسجد ولو كان الإمام يخطب

İmam Hutbede Olsa Dahi Mescid Namazı Kılmak

عن جابر بن عبد الله رضي الله عنهما قال: جاء سليك الغطفاني يوم الجمعة، ورسول الله صلى الله عليه وسلم يخطب، فجلس، فقال له: «يا سليك قم فاركع ركعتين، وتجوز فيهما» ثم قال: «إذا جاء أحدكم يوم الجمعة، والإمام يخطب، فليركع ركعتين، وليتجوز فيهما» رواه مسلم

Abdullah ibn Cabir (rhm)’den dedi ki : “ Rasulullah Cuma günü hutbe verirken Suleyk el-Gatafani geldi ve oturdu. Rasulullah (s.a.v) ona dedi ki : “Ey Suleyk kalk ve iki rekat namaz kıl” sonra dedi ki sonra “Sizden biri Cuma günü imam hutbede iken gelirse iki rekat namaz kılsın ve o ikisini hafif tutsun” buyurdu.[7].

سابعًا- صلاة ركعتين أو أربع بعد الجمعة

Cumadan Sonra İki Veya Dört Rekat Namaz Kılmak

عن ابن عمر رضي الله عنهما أن النبي صلى الله عليه وسلم كان يصلي بعد الجمعة ركعتين في بيته . متفق عليه .

İbn Ömer (rhm)’dan : “Rasulullah (s.a.v) cumadan sonra evinde iki rekat kılardı.”[8]

وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «إذا صلى أحدكم الجمعة فليصل بعدها أربعا» رواه مسلم

Ebu Hureyre’den dedi ki : “Rasulullah (s.a.v) dedi ki : “Sizden biri cumayı kıldığında cumadan sonra dört rekat daha kılsın”[9]

ثامنا: قراءة سورتي السجدة والإنسان في صلاة الفجر

Cuma Günü Okunacak Sureler

Sabah Namazında Secde Ve İnsan Surelerini Okumak

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال : كان النبي صلى الله عليه وسلم يقرأ في الجمعة في صلاة الفجر { آلم تنزيل } . السجدة و { هل أتى على الإنسان }. متفق عليه

Ebu Hureyre (r.a) dedi ki : “Nebi (s.a.v) cuma günü sabah namazında secde suresini ve insan suresini okurdu”[10]

تاسعا: قراءة سورتي الأعلى والغاشية في صلاة الجمعة

Cuma Namazında Ala Ve Gaşiye Surelerini Okumak

عن النعمان بن بشير رضي الله عنهما قال: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يقرأ في العيدين، وفي الجمعة بسبح اسم ربك الأعلى، وهل أتاك حديث الغاشية» رواه مسلم

Nu’man ibn Beşir (r.a)’dan dedi ki : Rasulullah (s.a.v) bayram namazlarında ve Cuma namazında Ala suresi ile Gaşiye surelerini okurdu”[11]

عاشرا: قراءة سورة الكهف

Cuma Günü Kehf Suresi

عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه قال: «من قرأ سورة الكهف في يوم الجمعة أضاء له من النور ما بين الجمعتين»

Ebu Said el-Hudri (r.a)’dan dedi ki: Her kim Cuma günü Kehf suresini okursa onun için iki Cuma arasında bir nur konulur.”[12]

الحادي عشر: الدعاء في ساعة الإجابة وتحريها وهي آخر ساعة بعد العصر

Cuma Günü Dua Etmek

Son Saati İkindi Vaktinin Sonu Olan İcabet Edilen Saatte Dua Etmek

عن أبي هريرة رضي الله عنه أن رسول الله صلى الله عليه وسلم ذكر يوم الجمعة، فقال: «فيه ساعة، لا يوافقها عبد مسلم، وهو قائم يصلي، يسأل الله تعالى شيئا، إلا أعطاه إياه» رواه البخاري ومسلم

Ebu Hureyre’ (r.a)den naklen rivayet etti ki, Rasulullah (s.a.v) cuma gününü anarak :

“Onda öyle bir saat vardır ki, şayet Müslüman bir kul namaz kılarken o saate rastlar da, Allah’dan bir şey isterse Allah, ona dilediğini mutlaka verir.” buyurmuşlar.[13]

الثاني عشر: كثرة الصلاة والسلام على رسول الله صلى الله عليه وسلم

Rasulullah (S.a.v)’a Salatı Çoğaltmak

عن أنس رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم قال: ” أكثروا الصلاة علي يوم الجمعة وليلة الجمعة، فمن صلى علي صلاة صلى الله عليه عشرا ” رواه البيهقي وحسنه الألباني

Enes (r.a)’dan dedi ki: Nebi (s.a.v) şöyle buyurdu: “Cuma günü ve gecesi benim üzerime salatı çoğaltın, zira kim bana salat ederse Allah ona on defa salat eder[14]

الثالث عشر: تقصير الخطيب للخطبة وتطويله الصلاة وقراءته ما تيسر من القرآن في الخطبة

Hatibin Hutbeyi Kısaltıp Namazı Uzatması Ve Hutbede Kur’an dan Kolayına Geleni Okuması

حَدَّثَنِي سُرَيْجُ بْنُ يُونُسَ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَبْجَرَ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ وَاصِلِ بْنِ حَيَّانَ، قَالَ: قَالَ أَبُو وَائِلٍ: خَطَبَنَا عَمَّارٌ، فَأَوْجَزَ وَأَبْلَغَ، فَلَمَّا نَزَلَ قُلْنَا: يَا أَبَا الْيَقْظَانِ لَقَدْ أَبْلَغْتَ وَأَوْجَزْتَ، فَلَوْ كُنْتَ تَنَفَّسْتَ فَقَالَ: إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، يَقُولُ: «إِنَّ طُولَ صَلَاةِ الرَّجُلِ، وَقِصَرَ خُطْبَتِهِ، مَئِنَّةٌ مِنْ فِقْهِهِ، فَأَطِيلُوا الصَّلَاةَ، وَاقْصُرُوا الْخُطْبَةَ، وَإِنَّ مِنَ الْبَيَانِ سِحْرًا

Bize Şureyc ibn Yunus tahdis etti, bize Abdurrahman ibn Abdulmelik ibn Ebcer tahdis etti, o da babasından, o da Vasıl ibn Hayyan’dan dedi ki: Ebu Vail dedi ki: Ammar bize çok beliğ ve veciz bir hutbe verdi. Minberden inince “Ey Ebu Yakzan muhakkak ki veciz ve beliğ bir hutbe verdin biraz daha konuşsaydın ya dedik. Ammar dedi ki: Ben Rasulullah (s.a.v)’dan işittim şöyle diyordu:

“Kişinin namazı uzun, hutbeyi ise kısa tutması onun fıkhındandır. Siz namazı uzun, hutbeyi kısa tutun. Şüphesiz ki beyanda (söz) teshir (etkileyicilik) vardır”[15]

سبحانك اللهم وبحمدك أشهد أن لا إله إلا أنت أستغفرك وأتوب إليك

[1] Şeyh Elbani (rhm)’in “el-Ecvibetu’n-Nafi’a’an Es’ileti Lecneti Mescidi’l-Cami’a” isimli eseri Türkçeye, Cuma Namazının Hükümleri ve Bid’adleri” ismi ile terceme edilmiştir. Bu eser Cuma namazı hakkında yazılan müstakil eserlerden sadece bir tanesidir.

[2] Buhari / Kitabu’l Cuma n.803 – Ahmed / Musned 23760,23710- Taberani / Mu’cemu’l Kebir 6190 – Musnedu İbn Ebi Şeybe 458 – Beyhaki / Sunenu’l Kubra 5956-

[3] Buhari / Kitabu’l Cuma b.3 n.880 – İbn Huzeyme 1745 –

[4] Buhari / Kitabu’l Cuma bab 4 n. 881 – Muslim / Kitabu’l Cuma bab.2 n.850 – Sahihu İbn Hibban / Kitabu’s Salah b. Salatu’l Cuma 2775 – Ahmed / Musned (er-Risale) n. 9926 – Malik / Muvatta Kitabu’l Cuma n.1 – Nesesi / Sunen Kitabu’l Cuma bab. Vaktu’l Cuma n.1388 – Ebu Davud / Sunen Kitabu’t Tahare b. Cuma Günü Gusletme Babı n. 351 – Tirmizi / Cuma Babları b. N. 499

[5] Ebu Davud / Sunen, Cuma Günü Gusletme Babı. No. 345– Nesei / Sunen Kitabu’l Cuma, Cuma Günü Mescide Yürüyerek Gitmenin Fazileti Babı n. 1384- Nesei / Sunenu’l Kubra b. Cuma Namazına Yürüyerek Gitmenin Fazileti n. 1691- İmam Ahmed / Musned (er-Risale Baskısı) 16173 – İbn Maca / Sunen, Namazın İkamesi ve Sünneti Kitabı, Cuma Günü Gusletme Babı. No. 1087- İbn Ebi Şeybe / Musannef (Avvame Tahkikli) n. 5028 – Taberani / Mu’cemu’l Kebir 584 -585,586 – Taberani / Mu’cemu’l Evsat 1452 – Taberani / Musnedu’ş Şamiyyin 557- Ebu Nuaym / Ma’rifetu’s Sahabe 986- Beyhaki/ Sunenu’s Sagir 615- Beyhaki / Sunenu’l Kubra 5878 de tahric etmişlerdir. Şeyh Elbani Sahih olduğunu beyan etmiştir.

[6] Buhari / Kitabu’l Cuma b. Cuma Günü İmam Hutbe Verirken suma Babı n.934 – Muslim / Kitabu’l Cuma b. 3 n. 851 – Ahmed / Musned (er-Risale) 7332 –Nesi / Sunenu’l Kubra, Kitabu’l Cuma (el-İlmiyye Baskısı) b. Hutbede Susma Babı n. 1727 – Musnedu Humeyd 996 – Taberani / Mu’cemu’l Evsat 9167 –

[7] Muslim / Cuma bölümü b. 14 “İmam Hutbe Verirken Tahiyyatul Mescid Kılmak” n. 875 – İbn Huzeyme 1835 – Ahmed / Musned (er-Risale) n.14405- Abd İbn Humeyd / Musned 1046 – Ebu Nuaym / Ma’rifetu’s Sahabe 3647 – Beyhaki / Sunenu’l Kubra 5691 – Sahih İbn Hibban 2502 –

[8] Muslim / Kitabu’l Cuma bab 18 “Cumadan Sonraki Namaz Babı- no. 882 – Nesei / Kitabu’l Cuma n. 1428 – Ebu Davud / Cuma Babları n. 1132 – Tirmizi Cuma Babları n. 523 – Darimi / Kitabu’s Salah n.1614 – Mu’cemu Ebi Ya’la el-Mevsıli 51- Musnedu İbn Ca’d 1197 – İbn Munzir / el-Evsat 1187 – İbn Huzeyme 1836 – İbn Hibban / Kitabu’s Salah bab. “Nafiller” n. 2476 – Ahmed / Musned (er-Risale) n. 4921-

[9] Muslim & Kitabu’l Cuma b. 18 n.881- İbn Hibban 2478 – Nesei / Sunen 1426 – Nesei / Sunenu’l Kubra 1743-

[10][10] Buhari 891, 1068ve Muslim – Taberabi / Mu’cemul Kebir 12333 – Beyhaki / Şuabu’l İman 2261 – Beyhaki / Sunenu!l Kubra 5793 –

[11] Muslim / Kitabu’l Cuma bab 16 n. 878 – Trimizi 533 – İbn Ebi Şeyhbe / Musannef (Avvame tahkikli) 37627 –

[12] Beyhaki / Sunenu’s Sagir 606 – Beyhaki / Ma’rifetu Sunenu ve’l Asar 6686 – Beyhaki / Sunenu’l Kubra 5996- 6063- Darimi / Kur’anın Faziletli Babi – Kehf Suresinin Fazileti no: 3450 de “Her kim Cuma gecesi Kehf Suresini okursa, kendisi ile Beytil Atik arasına bir nur konulur” lafzı tahric etmiştir. Sünen-i Darimi’ye tahkik Yapan Selim Esed bu rivayet için “ İsnadı Sahih” demiştir. Şeyh Elbani ise İrvau’l Galil 626, Sahih ve Daif Camiu’s Sagir 11416 de hadisin sahih olduğuna hükmetmiştir.

[13] Buhari / Kitabu’l Cuma n. 935 – Muslim / Kitabu’l Cuma b.4 n.852 –Musned / Ahmed (er-Risale) 10302 – Musnedu Ebi Avane 2547 – Malik / Muvatta Kitabu’l Cuma b. 15 “Cuma Günü Öyle Bir Saat Var ki” babı. – Nesei / Sunenu’l Kubra 1748 – Beyhaki / Şuabu’l İman 2972 –

[14] Beyhaki / Sunenu’l Kubra b. “Cuma Günü ve Gecesi Nebi’ye Salatı Çoğaltmak ve Kehf Suresini Okumak” n. 5994. Şeyh Elbani (rhm) Silsiletu’s Sahiha isimli eseri n. 1407 de hadisin hasen olduğuna hükmetmiştir.

[15] Muslim / Kitabu’l Cuma b. 13 n. 869 – Sahihu İbn Huzeyme 1782 – Sahihu İbn Hibban 2791 – Ahmed / Musned (er-Risale) 18317 – Sünenu Darimi 1597- Musnedu Bezzar 1398 – Musnedu Ebi Ya’la el-Mevsıli 1642 – Beyhaki / Sunenu’l Kubra 5763 –