Çünkü önce cismin temizliği bakımı yani beslenmesi ve sonra korunması gelir. Bu vesileler araçlar beş yöntemi teşmil eder içerir,
Allah Rasulü SAV Cismin Bakımında Beslenmesinde Ashabını Kolladığı Yollar
- Dengeli ve tam beslenme
- Cismin temizliği yani bedenin temizliği
- Bedenin eğitimi
- Muhafaza korunma
- Tıbbi ilaç tedavisi.
Şimdi dikkat ederseniz bunlar dini bağlantılı ele alınmazsa insan fıtratının tabiatının gereği başka bir isim altında bunu insanlar gündeme taşırlar.
Mesela dengeli ve tam beslenmeyi şuan dini eğitim ile meşgul olanlardan değil icabında üniversitelerde diyet dedikleri bir bölüm açtılar beslenme mühendisleri yetiştiriyorlar neden dengeli ve tam beslenme, ihtiyaç kadar. Bize burada mesela dördüncüsü muhafaza korunma hastalanmamak için alınan tedbirin adıdır. Ama tıbbi ilaç tedavisi en son. Yani öncekiler dengesiz tam beslenme olmamışsa mesela adamlar dengeli ve tam beslenmeyi Afrika’ya yardım ediyorlar, kıtlık sebebi ile oradaki açlığı gidermek için. Ne yapıyorlar? Tek yardımları un. Ama bu sefer una kırkın üzerine katkıda bulunuyorlar. Conservatör diyorlar. Normal mesela bir unu burada öğütün değirmende unu ambara koyun belli bir zaman sonra üstünün güvelendiğini görürsünüz neden koruma maddesi olmadığı için. Onu elerler, eleyerek za-ten unu her ekmek yaptıklarında elerler.
Afrika’ya yardımda kırkın üzerinde katkı maddesi var, farklı gıdalar ile mesela kasaplardan kemikleri topluyorlarmış bu kemikleri kaynatıyorlar ondan sonra suyunu unun içine koyuyorlarmış kurutarak yani aynı anda et protein alsınlar diyerek.
Bunları koyunca tabi böyle bir yağ ile kemik suyu ile karışan un ne oluyor? Çabuk bozulur. Bozulmasını süratlendirir. Bu sefer koruyucu conservatör dedikleri madde koyuyorlar. Şimdi burada dengeli ve tam beslenme cismin temizliği mesela bunlar cismin temizliği derken banyoya önem vermiyorlar. Dişin temizliğine dişlerin temizliğine ne kadar orada burada doktorların gündeme getirdiğini biliyorsunuz ama cismin temizliği önemli değil losyon ile telafi ediyorlar bunu onlar. Gusül abdesti alma gibi bir ihtiyaçları yok. Allah Resulünün dediği gibi, en az haftada bir kere banyoyu. Ondan sonra abdeste devamlı dışımızdaki şeyler ile temas eden şeyler, elimiz yüzümüz ağzımız, nefes alıp veren burnumuz falan bunlardandır. Hatta kulakların bile ne kadar temizlendiğini normal bir ortamda hissetmiyorsun. Ama kulaklıktan ben bu kulaklığın içi tıkanıyor biliyor musunuz? O üfletme şeyi ile açtırıyorsun ses duyuluyor. Bunun ile fark edebiliyorum ben.
Burada eğer biz din ile bağlantı kurmadan rastgele alırsak hep tıbbi müdahale beden eğitimi mesela spor ne kadar tavsiye ediliyor? Allah resulü bütün bunları hadislerde ayette ifade ederek topluma telkin etmiş hem de belki o ortamda en ilkel topluluk kabul edilen bedevilerin içinde.
En son tıbbi ilaç tedavisi hatta tıbbi ilaç tedavisi bizde önlem olarak öne alınmış muhafaza koruma. Nasıl? Allah Resulü Cibril her geldiğinde bana hacamattan bahsederdi diyor. bu bir çok hastalıklardan korunma yöntemidir. Tedavi değil korunma yöntemidir. Sonra tıbbi ilaç müdahalesi bunu bile önlem olarak alabiliyor. Aynen çörek otunu tavsiye ettiği gibi. Tekrar bunları okuyalım,
Allah Resulü sav cismin bakımında yani beslenmesinde ashabını terbiyede kullandığı yollar, bu vesileler beş yöntemi teşmil eder dedik,
Dengeli Ve Tam Beslenme
Birincisi mütekâmil ve dengeli beslenme. Burada dengeli ve tam mütekamil ve dengeli beslenme.
Beslenme cismi ve sıhhati korumada en önemli bir vesiledir. Çünkü dördüncüde zikrettiğimiz muhafaza koruma var ya aslında beslenme cismi ve sıhhati korumada en önemli vesiledir hasseten miktar. Mesela miktar denildiğinde Allah Resulünden hatırlanacak ilk hadis nedir?Bağırsakları doldurmama var Şimdi durup dururken o ortamda bir nevi açlık kıtlık çeken bir toplum normal bağırsağı dolduramıyor ki lüzumundan fazla doldursun ama buna rağmen neden böyle bir talimat veriyor? Hatta Mekkelilerin bazılarından anlatan ölmüş hayvanların derilerini sıyırıyorlarmış. Kıyamete kadar geçerli olduğu için. Hasseten o topluma değil. Çünkü Allah Resulünden kısa bir zaman sonra Ömer’in devrinde de zaten bollaştı imkanlar. Şimdi hasseten miktarı sonra miktar ve besin içeriği mesela iftarı hurma ile açma veya bir tek hurma protein olarak mesela harp anında bile sahabe bir tek hurmayı akşama kadar emme zorunda kaldığı. Çünkü bir hurma yeme gündüzün kaybettiğin proteini telafi edebilecek nitelikte diyor. Sahip oldukları yiyecekler de bu yönü ile çok zengin. Mesela yaygın yiyecek onlarda tahıl buğday arpa. O gibi şeylerin içeriği olan madde nedir? B vitamini. B vitamini de vücuda en yararlı olan karaciğerin sıhhatini korumadır. Ama şimdiki unlarda b vitamini tamamen ölmüş gibi. Gıdanın nevi miktar ve vitamin içeriği mükemmel ise cismin dahili ve harici binasında büyük bir tesiri vardır.
Yani cismin binası dediğinde el ayak cisim ve bir de içeriği, iç organları. Hatta şuan bunların sıhhati ile önemi anlaşıldıkça teferruatı çoğalıyor. Şimdi siz bevliye uzmanının tek ne ile meşgul olduğunu bilirsiniz? Böbrek ve idrar. Ondan sonra kalp için başka akciğer için başka karaciğer için başka bağırsaklar için başka çünkü buna gastroloji diyorlar sadece mide ile ilgili ağız ile başlar bağırsaklara kadar yani çıkış yoluna kadar bu uzmanlık dahilindedir. Hatta tansiyon bunun dışında yani insan dışındaki mikroplar mikrobiyoloji bölümü ile gider. Bunları eğer biz bu bilgileri bu önlemleri dini yani asıl ile ilişkilendirmezsek ama ister istemez tıbben bunlar çıkıyor. Tesiri vardır. Bunun içindir ki Allah telala temiz olanları yiyip içtiklerimiz adına temiz olanlar habisler diye ayırmış. Şimdi habis pis olanları haram kılmış temiz olanları helal kılmıştır. Bunun içindir ki Allah temiz olanları helal rızık olarak takdir etmiştir. Ondan sonra pisleri de haram. Cismin binasında ve sıhhatin muhafazasında tedavisinde bir çok hastalıktan korunma şimdi mütekamil bir beslenme derken ; Biz insana anasına babasına iyi davranmasını tavsiye ettik. Her birini bir öncekinden daha meşakkatli bir şekilde taşıdı. Yani hamilelik müddeti birinci ay ikinci ay üçüncü ay diye çıkarken o yükte ağırlaşıyor en son doğum anına kadar. Buradan neyi kast ediyor? Onu sütten kesme emzirme müddeti iki yıldır diyor. hem de bunu burada bıraktıktan sonra neden iki yıl? Burada müddet tayin ediyor. Gıdanın önemi hakkında konuşulmuyor. Ama bunun beslenme müddeti iki yıllık derken zaten kendiliğinden önemi vurgulanıyor. Bilgi olarak da iki yıldan önce de zaten çocuğa dışarıdan bir gıda telafisi yapamıyorsun zor çünkü. Hazmedemediği yutamadığı.
Mesela inek sütünü eğer annesi rahatsız süt anne falan yok ise inek sütünü nasıl vermeyi tavsiye ediyorlar? Su karıştırarak hafifleterek. Ama ana sütü için böyle bir şeye ihtiyaç yok. Çünkü dışarıdan verilen gıda o an çocuğun yapısına müsait değil. Zaten bu ayette böyle zikretmesi
Bir, çocuğa insana annesine babasına iyi davranmasını tavsiye ettik çünkü annesi onu ana babadan bahsediyor, sonra annesinin onu meşakkat üzere meşakkat ile emdirme müddeti iki sene dördüncüsü yani bana ve anana banana şükret. Yani minnettarlığını su anlamında diyor. bu ayette dört esas zikrediliyor burada. Şuan bizim ile alakalı olan beslenme müddeti iki sene.
يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَٓا اَحَلَّ اللّٰهُ لَكُمْ وَلَا تَعْتَدُواۜ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَد۪ينَ
Ey iman edenler! Allah’ın size helâl kıldığı iyi ve temiz şeyleri (siz kendinize) haram kılmayın ve sınırı aşmayın. Allah sınırı aşanları sevmez. Şimdi Allah’ın size tertemiz helal kıldıklarını haram etmeyin diyor. nasıl haram eder? Mesela bu bal yeme olayında, kokuya sebep Allah Resulü bir daha yemeyeceğini söylüyor. Haram ediyor mu? Etmiyor. Ama tehdit nasıl? Allah’ın helal ettiğini neden haram kılıyorsun. Resulün konumu nedir? O bir şeyi yemediğinde biz haram ettiğini düşünebiliriz. Hatta bu dab olayında ise biz alışık değiliz diyor yemeğe ama haram etmiyorum içi alan yesin demektir. Şahsen kendisi yemeyebilir ama haram etmiyor. Ama hiçbir söz söylemeden bir daha ben bal yemeyeceğim derken bunu neden Allah’ın helal ettiğini haram kılıyorsun diyor.
Halbuki sözlü bir şekilde yazılı haram ettiğin cima dahi eden bir söz söylememiştir Allah Resulü.
Arkasından ne alaka, ey iman edenler,
يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَٓا اَحَلَّ اللّٰهُ لَكُمْ وَلَا تَعْتَدُواۜ ا
Yani haddi sınırı aşmayın. Çünkü ;
اِنَّ اللّٰهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَد۪ينَ
Allah haddi aşanları katiyetle sevmez yani sana konulan bir sınır. Burada sınırda haddi aşmayın sınırı aşmayın derken aklınıza ilk gelen ne olur? İyi bilin ki vücutta bir et parçası vardır rivayeti var ya إنَّ الحلالَ بيِّنٌ وإنَّ الحرامَ بيِّنٌ helal açık, haram da açık. Şimdi cümlelere dikkat edin, وبينهما أمورٌ مُشتبِهاتٌ şimdi helal açıksa haram acıksa, bu usul Şüpheli kalan olur mu? Olmaz. Neden وبينهما أمورٌ مُشتبِهاتٌ diyor. İkisi arasında, Birincisi yanlış nereden başlıyor? Şüpheli şeyler vardır demek yanlıştır. Çünkü helal açıklanmışsa haram açıklanmışsa şüphe yoktur. Ama Allah Resulünün sözü. Rastgele reddedilebilecek sözlerden değildir. Bunu şimdi bazıları işte haramlılığı helalliliği belli olmayanlar diye giriyor. Bunu Buharide ebu Hureyreden gelen hadis ile açıklıyoruz. O da nedir? Allah Resulü yolda giderken bir hurma buluyor. Şimdi hurma helal mi? Helal. Allah Resulü diyor ki eğer bunun zekattan olmadığını bilseydim yerdim diyor. Neden zekat? Çünkü zekat Allah Resulüne ve ehli beyte haram idi.
Aslının şüpheli olması ile alakası yok bunun. وبينهما أمورٌ مُشتبِهاتٌ derken misal. Demek ki aslı ile alakası yok. Burada hurmayı örnek veriyoruz eğer zekattan olmadığını bilseydim diyor. Peki o yolda bulunan hurmanın zekattan olma ihtimali ne kadardır? Yüzde bir. Ama zekattan olmadığını bilseydim yerdim diyor. bu hadise vera hadisi diyoruz. Vera şüpheli şeylerden sakınmaktır.
Şimdi devamında diyor ki, Her kralın bir merası hudutları vardır Allah’ın hudutları ise haramlarıdır. وَلَا تَعْتَدُواۜ derken kasıt bu. Onun koyduğu sınırları hudutları aşmayın. Sonra geliyor,
İyi bilin vücutta bir et parçası vardır derken o salah buldu mu bütün ceset salah bulur. Ne anlama geliyor? O et parçası salah buldu mu bütün ceset salah buluyor. O et parçası ifsat oldu mu bütün ceset ifsat olur. İşte o kalptir. Şimdi kalbin salah bulması mesela bunu en iyi anlatan ibn Kayyım, kalp hastalıkları adı altında bir bab açıyor. Teker teker zikrediyor. Hatta كَلَّا بَلْ۔ رَانَ عَلٰى قُلُوبِهِمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ hadiste anlatırken bunu insanoğlu her isyanda harama irtikapta kalbe bir leke gelir diyor.
Bu çoğaldıkça kalp kararır ve kasveti artar kalbin. Duyarsızlaşmaya başlar. Haram ile çünkü bedenin korunması önce mütekamil bir tam bir dengeli beslenme bir de haramdan uzak durmak.
Alaka nerede şimdi? Resule bakın, yani yediğin gıdalı olacağı gibi temiz de olması gerekiyor.
Müslim’deki hac bahsinde Allah Resulü şöyle bir kişiden bahseder, Çok uzaktan geliyor üstü başı toz toprak içinde yırtık gelip ellerini kaldırıp dua ediyor. Nasıl kabul edilsin diyor. yediği haram içtiği haram giydiği haram diyor. Şimdi yediği haramı içtiği haramı anlarız giydiği de bunun içinde.
Bunun duası nasıl kabul edilsin diyor. Yine şeyh Elbanin tahriç ettiği hadislerin birisinde, hücreleri haram gıda ile beslenen bazen yaramaz haylaz çocuklara haramzade denilir. Aynen besmelesiz peydahlanma dediği gibi haramzade. Nedir? Ben ona haram süt emzirmedim diyor kadın, adam ben haram yedirmedim çocuklarıma diyor. Onun için burada beslenme ele alınırken, Allah’ın temiz size rızık olarak ihsan ettiği şeyleri haram kılarak haddi aşmayın diyor.
وَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللّٰهُ حَلَالاً طَيِّباًۖ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّـذ۪ٓي اَنْتُمْ بِه۪ مُؤْمِنُونَ
Allah’ın size helal ve temiz, temizler helaldir helal kılınan her şey bizim için temizdir.
Allah’ın size helal ve temiz olarak verdiği rızıklardan yiyin için.
وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّـذ۪ٓي اَنْتُمْ بِه۪ مُؤْمِنُونَ kendisine iman etmiş olduğunuz Allah dan korkun haram kılmayın. Yine,
يَا بَن۪ٓي اٰدَمَ خُذُوا ز۪ينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُواۚ اِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِف۪ينَ۟
Her mescide gittiğinizde namaz anlamı da yüklenir camiye güzel elbiselerinizi giyin. Yiyin için. Ama israf etmeyin. Burada yiyecek içeceğin elbisenin veyahut giyeceğin sorunlarından birisi nedir israf etmemektir. Şüphesiz o israf edenleri sevmez diyor. Şimdi devam ederek,
قُلْ مَنْ حَرَّمَ ز۪ينَةَ اللّٰهِ الَّت۪ٓي اَخْرَجَ لِعِبَادِه۪ وَالطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِۜ
De ki Allah’ın kulları için yarattığı süsü, burada biraz garip tercüme etmiş. Zinet insanın giyim kuşam için kullandığı her şey. Ve temiz rızıkları kim haram kılar? De ki onlar dünya hayatında özellikle kıyamet gününde müminlerindir. İşte bilen bir topluluk için ayetleri böyle açıklıyoruz diyor.
Şimdi burada bedenin korunması gıda ile değildir. Yiyecek ile değildir. Gözün kulağın ağzın da korunması gerekir. Yani beslenme ile hastalıklardan korunduğu gibi güçlü kılınmasın için.
Ayrıyeten, قُلْ اِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ deki rabbim ancak açık ve gizli kötülükleri yani sözlü fiili günahı ve haksız yere sınırı aşmayı,وَالْاِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَاَنْ تُشْرِكُوا بِاللّٰهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِه۪ سُلْطَاناً hakkında hiçbir delil indirmediği şeyi Allah’a ortak koşmanızı ve Allah hakkında bilmediğiniz şeyleri söylemenizi haram kılmıştır. Yani وَاَنْ تَقُولُوا عَلَى اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ bilmeden konuşmanız Allah hakkında.
يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ اِيَّاهُ تَعْبُدُونَ Demin yukarıda böyle bir ayette ان كنتم مومنين ey iman edenler size verdiğimiz rızıkların temiz olanlarından yiyin. Eğer siz Allah’a kulluk ediyorsanız. Gördüğünüz gibi yemek kulluktur. Temiz olanlardan helal kıldıklarından yemek Allah’a kulluktur. Eğer ona ibadet ediyorsanız. Aksi ondan başkasına ibadet sayılır. Onun için ilim ehlini Allah dan gayrı rabler edinme meselesi neden bu denli tehlikeli bir söz ile tehdit ediliyor?
Allah’ın haram kıldığını helal kılanlar helali haram kılanlar onların sözlerine tabii olma, bu onları rab kabul etme olduğu için. Ve Cismin Temizliği
Cismin temizliği ve etrafın. Yani cismin temizliği kadar etrafın temizliği de. Cismin temizliği derken tek başına düşünülmüyor. إِنَّ اللهَ نَظِيفٌ يُحِبُّ النَّظَافَةَ، Allah naziftir ve temizleri sever. جَوَادٌ يُحِبُّ الجُودَ cevat ne demek? Yani ikramda bulunandır.
كَرِيمٌ يُحِبُّ الكَرَمَ طَيِّبٌ يُحِبُّ الطَّيِّبَ
فَنَظِّفُوا أَفْنِيَتَكُمْ وَلَا تَشَبَّهُوا بِاليَهُودِ تجمع الأكباء في دورهم
Bunu anlatırken nasıl anlatıyoruz? Sakın Yahudilere benzemeyin evlerinizi temizlerken her köşe bucağı da temizleyin. Çünkü onlar ne yaparlarmış? Burayı süpürüyorlar ya pisliği evin bir köşesinde topluyorlarmış. Hatta buna sebep evin içinde çöp kutusu kullanmayı hoş değil evin içerisinde diyorlar. Dışarı çıkarmak gerekir. Çünkü getirdiği izah tevil makul. Çünkü cinler şeytanlar hep orada dolaşır. Bunu Dulabi El Esmau Ve Kuna isimli kitabında kullanıyor şeyh Elbani de buna hasen diyor. Hicabu Mer’etil Müslime adlı kitabında tahric ediyor. Ben bunu ilk okuduğum yer o kitaptı. Ayriyeten Mişkatta nakleder. Şimdi önce bedenin temizliği derken neden etrafın temizliğinden başladık? Şimdi mevzu olarak bedenin kişinin kendisinden temizlik etrafın temizliği bebeğin çocuğu annesi babası tarafından işletilen yani çocuğa temiz bir yerde bakması gerekir. Çünkü çocuğun bedeninin inşasındaki beslenme temizlik annenin babanın tekeffülündedir. Hatta bunu onlara bırakmamış. Çocuk dünyaya gelir gelmez kadının göğsünden süt geliyor.
Onlar Yeryüzünü Gezip Dolaşmadılar Mı ?
Yazıya Döken: Ankaralı Mehmet Şahin