Kuranı beyan etme hakkı Resulündür. Dersin başlıklarını yazsın ve ondan sonra da sahabenin de tevil hakkı vardır. Biz beyan sözü ile tevili ayırt ediyoruz. Çünkü İbn Abbas’a dua ediyor, o geceleyin kalkıp abdest almak için kullandığı suyu İbn Abbas safiyenin de dediği gibi radıyallahu anha doldurup gelmiş, Allah Resulü de İbn Abbas için diyor ki ;

اللهم علمه التأويل القرآن و فَقِّهْهُ فِي الدِّينِ Allah’ım ona Kuranın tevilini öğret ve dinde onu fakih kıl diyor.

Bakıyoruz İbn Abbas’a bu hadis inkarcılarının da bir çoğunun da inkar ettiği hadise zıt düştüğünü zannettikleri mesela Musa ile olan muhavere de hadis inkarcılarının bakın şuan ne diyorlar, Musa diyor ya hani sen bizim cennetten çıkarılmamıza sebep olan günahı işleyen adamsın. O da diyor ki, Allah’ın daha ben yaratılmazdan önce benim için takdir ettiği ile mi ayıplıyorsun diyor. İbn Abbas ne diyor biliyor musun? Halbuki diyor adem, daha yaratılmadan önce yer yüzüne konulacağı haber veriliyor o sayfanın başında ;

وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّى جَاعِلٌ فِى ٱلْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ  [1] bak bu nedir? İşte bu Kuranın tevilini bilmek. Fıkh edebilmek bu sahabenin kurana ne bir ek var, ne de noksanlık var burada.

Başka bir yerde de ;

تَحْكُمَ بَيْنَ ٱلنَّاسِ بِمَآ أَرَىٰكَ ٱللَّهُ [2] Allah’ın sana gösterdiği gibi hükmet diyor. İbn Abbas da diyor ki, لم يقل بما رايت gördüğün gibi kendi içtihatın görüşün ile içtihat et demiyor, hükmet demiyor. Allah’ın sana gösterdiği ile.

Bizimkiler dedelerinden kalma kalıntılar diyelim bunlara sahabeyi Allah’ın çıkardığı makamın da üstüne çıkarıyorlar. Aynen Resulü ki Resulün ikazı da bu, sakın İsa’yı göklere uçurduğunuz gibi beni de öyle yapmayın diyor.

İlim ehline de Allah’ın takdir ettiği, verdiği paye bence yeterli. Resule de verilen en büyük paye nedir? İbn Teymiyye’nin kulluk risalesini okursanız ona kulum ve Resulüm demesidir.

Sonra da ihtilaf ettiğiniz şeyi Allah’a ve Resulüne tabi hadis inkarcılarını kenarda tutuyoruz yani irabta mahalleri yok. Bunu kardeşlerimiz biliyorlar. Bununun Resule Sünnete olduğu.

Onun dışında gelelim salim den nakledilen rivayette, Allah resulü eşit İslam diyebiliriz. Ebu Bekir eşit İslam diyemeyiz. Hulefai raşidin veyahut birisini zikrederek sahabenin eşit İslam diyemeyiz. Ama umumen İslam alimleri veyahut Ebu Hanife’yi İslam eşit Ebu Hanife ben Ebu Hanife den gelenler ile yetinirim diyemez rahimehullah. Veyahut imam Şafii ile yetinirim diyemez. Ama İslam alimlerinin tümü ile evet.

Bizim inancımızda menhecimizde hiçbir alimi reddetmek yoktur. Öncelikle onun söznünün Kuran Sünnete ters düştüğünü ispat etmek vardır eğer varsa onu da biz bulmuyoruz başka bir alimle bunu buluyoruz. Başkaları tutuyorlar sanki biz inkar ediyormuşuz gibi ;

لا تجتمع امتي على ضلالة ümmetim dalalet üzere icma etmez diyor. Bunu nasıl anlıyorlar biliyor musun? Sevadu’l azam şeklinde. Hayır. Bakın bir gün salim o naklediyor babasından İbn Şihap Salim den Salim de babasından Abdullah İbn Ömer’den , Şam ehlinden bazıları gelip temettü haccı hakkında soruyorlar yani hac ile umre nin bir arada yapılması. Abdullah İbn Ömer diyor ki, doğrudur Allah Resulü bunu yapmıştır diyor. Peki baban yasakladıysa? Suphanallah Allah Resulü bir şey yapsa babam aksini yapsa hangsine uyarız? Resule diyorlar öyle ise Resul yapmıştır.

Bakın şimdi aynen Ali radıyallahu anhu ile Osman arasında radıyallahuanhuma geçen vakayı anlatıyor Buhari’deki rivayette. Osman sadece hacca niyet ediyor. Ali radıyallahu anhu hac ve umre beraber diyor. Osman diyor ki bak bana muhalefet mi ediyorsun ben böyle yapmayı yasaklamama rağmen. Bu mevzuda Allah Resulünden bir hadis varsa ben birisinin sözüne sebep onu bırakmam diyor. Düşünün Ebu Bekir yasaklıyor, Ömer yasaklıyor Osman da Ali hulefai raşidin müstakil ile örnek almamız gereken yollarından gitmemiz gereken insanlar olarak gösteriliyor. Fıkhedemeyen tabi bu iki rivayeti çakıştırır. Biz buna sebep, Ebu Bekir selef mi selef, Ömer selef mi tabi ki selef hem de başında gelenlerden, Osman da seleften mi seleften şimdi biz eğer selefin fehmi desek anlatmadan izah etmeden. Ha ali’nin şeyini kabul et, ha Osman’ın denilir. Hayır selefin menheci önemli. Burada İbn Ömer’in yaptığı doğru, ali radıyallahu anha’nın yaptığı doğru, Abdullah İbn Abbas’ın yaptığı doğru. Biz buna işte menhec deriz. Fazileti hiçbir kimsenin fazileti, değeri Ebu Bekir ve Ömer de olsa elhamdülillah ki Ebu Bekir ve Ömer bu hatayı yapmışlar bize müthiş bir delil olmuş. Hiç kimsenin aşamayacağı bir delil. Babasının yaptığının aksine, hulefai raşidin den birincisinin de ikincisinin de üçüncüsünün de yaptığının aksine.

İşte hulefai raşidin’in üçü yanlış bir uygulama da yapsalar birisi bak hakkı ulaştırıyor. Ümmetin hepsi delalet üzere ittifak etmez, hakkı söyleyenler çıkar.

Ha kaldığımız gibi karinelerle de geçen gün şey yaptım şimdi İbn Abbas’ın dediği söz olsun, İbn Abbas burada isabet ediyor, başka bir yerde hata ediyor. O hatasında mesela İbn Abbas’ın muta nikahı hakkındaki sözünü söylesen belki hemen içinizden Şia yanlısı meyilli birisi hemen başlar tenkite. Biz hatalar ile insanı cerh etmeyiz. Mesela şöyle bir söz var, birisinin dabtında sorun olsa ezberinde onu kabir bir cerh ile cerh etmeyiz. Karineler ile kabul edilebilecek noktaya getirilebilinir. Sahabe adildir umumen adil ama masum değil. Şialar gibi bazı kardeşlerimiz bile bizim sahabeyi bazıları masum gördüğümüzü düşünüyor. Hayır. Burada yine miyar ölçü nedir? Allah Resulünün sözleridir.

Şimdi geldik sona doğru bizim kardeşlerimizden şöyle bir istirhamımız var lütfen bizi tenkit edin biz buna hazırız. Onun için derslerimizi kayda alıyoruz. Dinleyin, adam gibi dinleyin. Bunu diyeyim, az önceki kardeşimizin de bize nispet ettiği bu sözler iftira eğer bundan sonra da devam etmeye kalkarsa ben o kardeşimize hakkımı helal etmeyeceğim. Hesaplaşmayı o güne bırakırız ama biz kendimizden emin, söylediğimiz sözlerin arkasında duruyorsak yani delili bilmeden konuşmuş değiliz.

En azından baksak ya hüsnü zan ile hareket etsen en azından deliller tamamen onun aleyhine senelerdir yaptığımız dersler ama öyle bir sözün sürçü lisan ile ağzımızdan çıktığını düşünemez mi? Ebu Said’in önünü kesmek gerekir diyor sen tevhit’den başka bir şeyi konuşmayan derslerinde senin tevhidi öğrenmene sebep olanın tevhid davetinin önüne geçeceksin ha? Ben eğer bunu beşer kafası ile yorumlayacak olursam o zaman şeytana askerlik yapıyorsun demektir. Ya tevhitteki hatalarımızı konuş, onu konuşalım. Belki bir hafta oluyor hatta bunları sulandırıp sulandırıp veyahut temcit pilavı gibi sunma insaflı yolu bak bazen bayram tebriği yolluyorsun selam yolluyorsun ben de aynı şekilde mukbelede bulunuyorum. Çünkü kardeşliğimizi zedeleyecek bir unsur yok. Bizim kardeşliğimizin aslı üç temel üzeredir ;

فَإِن تَابُوا۟ وَأَقَامُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُا۟ ٱلزَّكَوٰةَ فَإِخْوَٰنُكُمْ فِى ٱلدِّينِ  [3]

Eğer tövbe ederler yani şirkten tövbe ederler, ben senin tevbe ettiğini ve şirkten sakındığını düşünüyorum. İkincisi namazı önemsediğin ihtimam gösterdiğine inanıyorum. Zekat da mümkünse muktedirsen verdiğini biliyorum. O zaman kardeşliğimizi zedeleyecek belki beraber ticaret yapmamızı zedeleyecek bir şeyler olur, evlilik yapmamızı önleyecek bir şeyler olabilir ama en azından sana tevhidi öğreten adamı, senden önce önünü kesmeye çalışsalardı sen belki tevhidi duymayacaktın. Müslümanın adaletinin temeli mesela sahabe hata yapar diyoruz ama masumdur. Yalan söyleyemez.

Bir yerde de doğru söylediğin haberi yazıları okudum. O Ankara’daki kişiye verdiğin reddiyede. O hala elimizde duruyor bu güzel bir şey takdir edilir. Hata yapan bir Müslüman ol, kasıtlı bazı hareketler yapan görünümünü dahi verme. Böyle de olsa biz yine hüsnü niyet ile en azından gelip bana, senin tevhidi tanımana sebep olan kişiye hocam ben senden böyle anladım doğru mu? Ha bunu Medinede de konuştuk. En son ki hala sesin kulaklarımda çınlıyor dediğinde suphanallah dedim sustum çünkü o an normal olmadığını düşündüm. Başka türlü birisi seni böyle teçhiz edemezdi.

Evet onun için biz edillei şeriyye’yi Kuran ve Sünnet. Onun dışında karşımızda binler de olsa önce fazilet yönü ile ne kadar üstün olursa olsun biz İslam eşit Resulden başka bir söz söyleyemeyiz. Ama sahabenin tümü evet hüccettir. Ama belki şöyle bir şey dedi kardeşimiz yarım yamalak bektaşi’nin dinlediği gibi dinledi bunu, eğer sahabenin iki sahabenin bir mesele hakkında ihtilafı, farklı görüşü varsa ha buna farklı davranılır. O zaman başka karineler gündeme konur. Mesela biz İbn Abbas’ı Kuran mevzunda hatta şeyhul müfessirin adını veririz. Veyahut tercümanül Kuran adını veririz. Ha helal ve haram meselesinde mesela ümmetimin alimi diyor Muaz bin cebel için. İbn Mesut’un görüşü daha farklı bir değer ile ele alınır. Aile hukukunda Ayşe annemizin görüşü daha farklı ele alınır.

Yani tercihe racih ve mercuh konumunda da söz edilebilecek yerler olur. Ama  maalesef bu gibi daha doğru dürüst Kuranın mealini dahi anlayamayanlar bunlar ele alıp Resulün kadrini anlamamışlar. Çünkü ayeti kerime de ;

لَا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيِ اللّٰهِ وَرَسُولِه۪  [4] sakın Allah’ın  sözünün önüne Resulünün sözünün önüne sözünü geçirmeyin.

Bütün dünya bir tarafa olsa Resul sahih olduktan sonra biz Resulün sözünün önüne kimsenin sözünü geçirmeyiz çünkü bu Resule verilmesi gereken haktır. Ha Allah Resulünün yolunu da en güzel açıklayan kimdir? Sahabedir. Gelmiş güldürecek şekilde kendin ile alay mı ettirmek istiyorsun kardeşim? Bizim dersimizi dinleyenler sahabe hakkındaki görüşümüzü de biliyor. Sen yirmi senelik mevzuyu anlamadığın mevzuyu buraya getirebildin. Biz ümmetin vahdetini sağlayacak meselede ayaklarımızı sabit tutmaya çalışırız Rabbimizin izni ile. Ama şunu da iyi bilin ki biliyorsunuz da bizim burada hiçbir kimseye yani şöyle diyebilirim Ebu Said’in sizin hakkınızda senin hakkında şöyle dedi diye bir söz duydunuz mu? Allah’ın izni ile tabi onun yardımı ile çünkü subhanehu ve teala’nın Resule de dediği gibi;

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمْ ۖ [5] senin etrafındakilere merhametli şefkatli davranman Rabbinin sana bir lütfu yani sen kendin becermiş değilsin tek başına. Eğer biz kardeşlerimiz hakkında kötü bir söz demiyorsak o da bizim kardeşlik hukukunu koruma gayretimizdir. Çünkü yarın bunun hesabını ben vereceğim. Ama siz ne yaparsanız yapın her halükarda eğer bu fakir bazı insanların tevhidi anlamalarına sebep olduysa onlar bizi sevmeseler bile arkamızdan da konuşsalar tabi herkesinkini aynı derecede seviyelendirmiyoruz bazıları var bizi müdafaa eder gözükür ama tutar yazıyla bazılarını arar Ebu Said böyle der. Bunu yüzümüze deseniz bir hata ile bizi tenkit etseniz hatada isabetli olmasanız da önemli değil. Bu hatalı görmüş bunu söyleyebilir biz bunu daha önce tedbirini aldık hakkı kabul etmek zor bir iştir geçen günkü derste dedim eğer hakkı kabul etmenin alt yapısını hazırlamadıysanız bunun da ilk kuralı nedir? Delilini bilmeden konuşmayacaksın, söz etmeyeceksin. Delilini bilmeden amel etmeyeceksin. Delilleri bilmeden konuşup amel ettiysen sonra nasları konuştuğun gibi amel ettiğin gibi anlayacaksın işte bunun adı da tahriftir.

Ha kardeşimizin o sözü de cevapsız kalmasın madem bu şekilde istemsiz uzadı şimdiki tefsirlere tahrif diyor, evet. Tahrifin kod adı oldu. Buna sebep biz rivayet tefsirini öne alırız. Eğer Kuran hakkında ilmi sözler söylenecek olursa İbn Abbas’ın o sözü gibi veyahut mesela nassa katiyetle ters düşmeden geçmişimiz dinde ziyadelik ile tahrifi gündeme getirmişler. Neden? Bence Kuran Resulün dışında bir şeye ters düşme bu naslara muhlefettir. Bu içtihatla da olsa bir görüşle de. Ha hadis inkarcısı mutezileden farkı yoktur. Resulün sahih bir sözünü inkar ne denli cürümse, Resulün sözünde ihtilafa düşme bu da geçmiş ümmetlerin dalalet sebeplerinden birisidir.

إنما أهلك الذين من قبلكم كثرة سؤالهم، واختلافهم على أنبيائهم geçmiş ümmetlerin dalalet sebeplerinden birisi de Resulleri hakkında çok soru sormak, yetinmemek sonra ihtilaf edip parçalanmalarıdır.

[1] Bakara 30

[2] Nisa 105

[3] Tevbe 11

[4] Hucurat 1

[5] Ali imran 159